Wydarzenia

 

17 kwietnia odbyła się, organizowana przez ZG STO, konferencja „Głowa w koronie” na temat wpływu pandemii na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Wśród zaproszonych gości byli: prof. Jacek Pyżalski; Elżbieta Rakoczy, Iwo Wroński, Leszek Tarasik i Jarosław Pytlak – dyrektorzy szkół STO, Justyna Suchecka – dziennikarka zajmująca się edukacją, Lucyna Kicińska – pedagożka.

Kilka zdań podsumowujących:

1. Prof. J. Pyżalski przedstawił wyniki badań przeprowadzonych w czasie pandemii w 34 szkołach:
   1. Relacje społeczne mają zasadniczy wpływ na zdrowie psychiczne
   2. Relacje on-line są tak samo prawdziwe, jak te w realu
   3. Dużym problemem jest zaburzenie rytmu dobowego, jest to jeden z głównych powodów trudności w funkcjonowaniu w czasie nauki on-line
   4. Jest grupa uczniów, którzy w obecnej sytuacji funkcjonują lepiej – dzieci nieśmiałe, uczniowie, którzy doświadczyli przemocy rówieśniczej, uczniowie nie potrafiący prosić o wsparcie, uczniowie, którzy mieli złą opinię, uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
   5. Ponad jedna czwarta uczniów nie może skoncentrować się na tym, co nauczyciel mówi online.
   6. Dla 63% badanych dzieci trudność stanowi brak możliwości kontaktu z rówieśnikami. 13% uczniów uznało, że w czasie pandemii ich relacje z rodzicami uległy pogorszeniu.

Wnioski:

1. My dorośli powinniśmy przyjrzeć się sami sobie – troszcząc się o siebie, troszczymy się o dzieci.
2. Maslow przed Bloomem – trzeba zadbać przede wszystkim o podstawowe potrzeby.
3. Nauczycielom też jest ciężko – m. in. trudności z rozdzieleniem pracy od domu, pogodzeniem obowiązków nauczyciela i rodzica.
4. Szkoła po pandemii – od nas zależy, jaka będzie. Warto zostawić niektóre narzędzia, nie warto wprowadzać dodatkowych zajęć – lepiej ćwiczyć umiejętności, np. pracy w grupie, budowania relacji w codziennej pracy, a nie na wyrwanych z kontekstu zajęciach, nie narzucamy presji na „nadrobienie zaległości”.
   
   
   

2. Panel, w którym wzięło udział dwóch dyrektorów ze szkół STO i prof. J. Pyżalski, dotyczył nieco innej perspektywy – funkcjonowania szkół w obecnym systemie. Trzy główne wnioski – warto działać w skali mikro (szkoły) w oparciu o wyniki badań, doceniać małe zmiany, które mogą przynieść duży efekt, zwrócić w szkole szczególną uwagę na relacje.
   
   
3. Justyna Suchecka, autorka książki „YoungPower” (każda ze szkół STO otrzyma egzemplarz z autografem) opowiedziała o swoich spotkaniach z młodzieżą, zgłoszonych problemach – pandemia uruchomiła proces myślenia – jak odpocząć, jak dbać o swoje zdrowie, do kogo mogę się zwrócić o pomoc? Wydaje się, że dotychczas temat zdrowia psychicznego był marginalizowany, nie uczyliśmy dzieci mówić o emocjach, o potrzebie i możliwościach uzyskania pomocy, nie dostarczyliśmy wiedzy na temat tego, do kogo i o co można się zwrócić.
   
   
4. Panel konferencji dla rodziców poprowadziła p. Lucyna Kicińska – pedagożka.
   1. Najważniejsze potrzeby człowieka to: potrzeba akceptacji, uznania, przynależności.
   2. Jako rodzice dajemy dużo oceniania, presji, chaosu, niezrozumienia dla zachowania, porównywania (a jaką ocenę dostał kolega?), dużo krytyki (dlaczego czwórka, a nie piątka), skupienia na tym, co nie wyszło.
   3. Nie celebrujemy małych sukcesów naszych dzieci, za to długo pamiętamy o porażkach.
   4. Nie pokazujemy dzieciom, że droga dojścia do sukcesu wymaga wysiłku, pracy, systematyczności. Mamy niską tolerancję na porażki.
   5. Dla dzieci źródłem presji jest rodzina, szkoła, media (kanony piękna), rówieśnicy, popkultura, autopresja.
   6. Wiele dzieci czuje się samotnie.
   7. Wyniki badań (PISA 2018) dotyczące ogólnego zadowolenia z życia – Polska jest na 19 (na 21 krajów) miejscu – co 3 dziecko w Polsce jest niezadowolone ze swojego życia.
   8. Wraz z wiekiem rośnie poziom stresu. Długotrwały stres może prowadzić do epizodów depresyjnych. W badaniu (www.zdalnenauczania.org) 50% uczniów zadeklarowało, że aktualnie ich samopoczucie jest gorsze.
   9. Co zabezpiecza dzieci przez stresem i depresją:

• Relacje – wspierające relacje rodzinne mają decydującą rolę dla rozwoju dziecka, socjalizacji, samopoczucia dziecka (badania Collins 2006), i dlatego np. warto celebrować wspólne posiłki.
• Pozytywne relacje z rówieśnikami budują poczucie przynależności.
• Wg badań (2017) – rodzice są kluczowymi przewodnikami kształtującymi umiejętności komunikacji.
• Jako rodzice możemy dać dzieciom czas, uważność rozmowy, ustalić nowe zasady np. 2 dni w tygodniu bez udziału mediów.
• Nazwać aktualną sytuację – „Ostatnio byłam zapracowana i nie poświęciłam Ci tyle czasu, ile bym chciała”. „Dawno nie rozmawialiśmy i bardzo mi tego brakuje”.
• Nazywać uczucia, inicjować rozmowę o uczuciach – często dzieci nie mają wglądu w swoje uczucie, nie potrafią ich nazwać –„ Jestem poddenerwowana, ale to nie znaczy, że nie mam czasu dla Ciebie”, „Cieszę się, że jesteś moim synem”, „Mam dziś gorszy dzień”.
• Pytajmy – jak się dziś masz? Co myślisz? Co czujesz? Określ swój nastrój w skali od 1 do 10, Co chciałabyś zmienić? Co dziś przeżyłeś? Co dobrego Ci się dziś zdarzyło?
• Urealniać, tłumaczyć informacje, które nas otaczają – „Obejrzymy to razem i przeanalizujemy”.
• Jak nie przegapić depresji – reagować na każdą zmianę w zachowaniu dziecka np. przestaje lubić coś, co dotychczas uwielbiało, nie chce z nikim się kontaktować, ma problemy ze snem.

Podstawowa zasada – rozmowa jest profilaktyką życia psychicznego naszych dzieci.

5. Ostatni panel dotyczył roli szkoły i rodziców w profilaktyce zdrowia psychicznego.

Zwrócono uwagę na budowanie między uczniami, rodzicami a szkołą szeroko rozumianego zaufania, realną ocenę możliwości uczniów i  nauczycieli (w tym ograniczenie ilości czasu spędzanego przed ekranem komputera – obecnie łamiemy zasady), wsparcie rodziców i nauczycieli (np. dostarczanie wiedzy o wynikach badań, uświadomienie konieczności zadbania o swój dobrostan).

Przedstawienie informacji to oczywiście tylko wycinek tematów, wątków i problemów przedstawionych podczas kilkugodzinnej bardzo interesującej, świetnie technicznie przygotowanej konferencji.

O czym donosi uczestniczka,

Beata Wiśniewska-Tomczak